Ik ben een jongere

Ben je 16 jaar of ouder en heb je de Belgische nationaliteit? Dan ben je verplicht om op 9 juni in jouw stad of gemeente naar het stembureau te gaan. Dat noemen we de opkomstplicht. 

Verkiezingen zijn een manier om als jongere je stem te laten horen. Bijna 1 miljoen jongeren gaan dit jaar voor het eerst stemmen. Dat is bijna 10% van de stemgerechtigden. Je stem heeft dus een invloed op wie er nu in het parlement komt te zitten. En dat is belangrijk want het zijn de parlementsleden die stemmen over nieuwe wetten. Als je niet gaat stemmen, heb je ook geen invloed op het resultaat.

Bij de verkiezingen komen verschillende politici op. In de maanden vooraf organiseren ze activiteiten om kiezers te overtuigen van hun visie. Je zult dus van bijna elke partij krantjes, brieven of kaarten in je brievenbus krijgen en affiches zien op straat. Daarop lees je inhoudelijke standpunten. Je ziet er ook wie op de lijst van de partij zal staan en wie de lijsttrekker is. Ook op je social media zul je politici zien verschijnen. 

Weet je nog niet op wie je gaat stemmen? Ben je benieuwd welke partij het meest bij jouw standpunten aansluit? Doe dan de jongerenstemtest (van UAntwerpen - UCLouvain - Tree company - VRT NWS - RTBF - Bits of Love).

De Stad Brussel organiseert 2 demonstratiesessies van elektronisch stemmen in mei 2024, specifiek voor jongeren. 

• 15/05 in het Horizon jongerencentrum (Moorsledestraat 54, 1020 Brussel) van 14 tot 17 u.
• 22/05 in het Dolto jongerencentrum (Washuisstraat 15/25, 1000 Brussel) van 14 tot 17 u.

Deze oefensessies zijn bestemd voor alle Brusselse inwoners die zich vertrouwd willen maken met het elektronische stemsysteem. Je moet je voor deze sessies niet inschrijven.

Om een geldige stem uit te brengen moet je een aantal regels volgen. 

Je kan op twee manieren stemmen: je kan voor een lijst stemmen of op individuele kandidaten.

• Als je akkoord gaat met de volgorde van de kandidaten, duid het bolletje bovenaan de lijst aan. Je hebt dan een lijststem uitgebracht. 
• Als je liever voor één of meerdere specifieke kandidaten stemt, duid dan de bolletjes bij hun naam aan. Dit heet een voorkeurstem.

Blanco stemmen
Wil je niet stemmen? Dan kan je 'blanco' stemmen door 'blanco' aan te duiden op de stemcomputer.

• Wat is een blanco stem?
  'Blanco' betekent 'leeg'. Als je niet wil stemmen, duid je dus niets aan.

• Worden blanco stemmen geteld?
  Blanco stemmen worden geteld, voor de statistieken, maar gaan naar niemand.

• Heeft blanco stemmen een impact?
  Ja, blanco stemmen heeft een impact op de uitslag, ook al gaan blanco stemmen niet rechtstreeks naar iemand.
  Hoe zit dat? Een beetje wiskunde om het uit te leggen🤓:

  • 10 mensen stemmen: 5 mensen stemmen op Partij A, 2 mensen stemmen op Partij B, en 3 mensen stemmen op Partij C. Partij A heeft 50% van de stemmen, Partij B heeft 20% van de stemmen en Partij C heeft 30% van de stemmen.

  • 10 mensen stemmen: 5 mensen stemmen op Partij A, 2 mensen stemmen op Partij B, 2 mensen stemmen op Partij C en 1 iemand stemt blanco.
    Partij A heeft nu 55,5% van de stemmen, Partij B heeft nu 22,2% van de stemmen en Partij C heeft ook 22,2% van de stemmen.
    Evenveel mensen stemmen, en evenveel mensen stemmen op Partij A en Partij B. Toch hebben Partij A en Partij B nu een hogere score dan in het voorbeeld zonder blanco stem. Hoe meer blanco stemmen, hoe groter de impact van de geldige stemmen wordt.

• Waarom stemmen mensen blanco?
  Er zijn verschillende redenen om blanco te stemmen, bijvoorbeeld omdat je niet weet op wie je wil stemmen en dan liever niet kiest. Maar de meeste mensen die blanco stemmen doen dat uit protest of om een statement te maken: door blanco te stemmen willen ze tonen dat ze niet kiezen voor de partijen die meedoen aan de verkiezingen.

  • Dat kan, maar wees je ervan bewust dat blanco stemmen wel een impact heeft op de uitslag van de partijen.

  • Door blanco te stemmen vergroot je onrechtstreeks de score van de partijen.

• Ongeldig stemmen
  Als je elektronisch stemt kan je niet ongeldig stemmen.

Geen paniek. Er kunnen verschillende redenen zijn waarom je niet kan gaan stemmen: je bent ziek of je hebt een beperking, je zit in het buitenland, je moet werken ...
Indien je niet kan stemmen op de dag van de verkiezingen, zijn er twee opties:

• Je geeft iemand een volmacht. Je vult hiervoor een formulier in. Je kan enkel volmacht geven aan een andere Belgische kiezer uit je kieskring.
  Volmachtformulier voor Belgische kiezers in Brussel
  Volmachtformulier voor Europese kiezers in Brussel
  Volmachtformulier voor minderjarige kiezers in Brussel (Europese verkiezingen)
• Je kunt je onthoudingsredenen doorsturen naar de vrederechter van je kanton die zal oordelen of je redenen verantwoord zijn of niet (neem contact op met je gemeente voor de contactgegevens van de vrederechter)

Doe je geen van beide, dan loop je het risico om een geldboete te betalen. 

Enkele weken voor de verkiezingsdag krijg je een brief: de oproepingsbrief. Daarin staat in welk stembureau je moet gaan stemmen. Neem die brief, samen met je identiteitskaart, mee naar het stembureau op 9 juni.

Verlies je je oproepingsbrief? Geen nood. Op de dag van de verkiezingen kun je een kopie van de oproepingsbrief gaan halen op het gemeentehuis en dit tot de sluiting van de stembureaus in je gemeente. In geval van verlies of diefstal van je identiteitskaart moet je zo snel mogelijk naar de politie waar ze je een attest zullen overhandigen. 

Wil je liever info over de verkiezingen in het Frans? Check dan zeker deze websites van

• Forum des Jeunes

• RTBF

Eens de verkiezingen voorbij zijn en de stemmen zijn geteld, krijgen de politici met de meeste stemmen een plek in het parlement. Naast het parlement wordt er ook een regering gevormd. Dit gebeurt op initiatief van de politieke partijen. Vaak gaan verschillende partijen samenwerken om een regering te vormen. Zij schrijven dan een regeerakkoord en beslissen wie de ministers worden. In dat regeerakkoord staat wat die regering de komende jaren wil doen. Partijen kunnen dus niet al hun ideeën uitvoeren, maar moeten onderhandelen en compromissen sluiten. Die combinatie van partijen zal ervoor zorgen dat ze een meerderheid van zetels heeft in het parlement. Op die manier is de regering er zeker van dat ze de steun van het parlement hebben in het vormen en stemmen van nieuwe wetten uit hun regeerakkoord.